“Behavior is the language of trauma. Children will show you before they tell you that they are distress. ”
Wat is vroegkinderlijk- en jeugdtrauma?
Het is letterlijk wat het woord al zegt. Een vroegkinderlijk trauma is een traumatische gebeurtenis die heeft plaatsgevonden tijdens de vroege kinderjaren en jeugd, of zelfs nog vóór de geboorte of conceptie (we spreken hier dan van conceptie en geboortetrauma, lees ook de pagina waarin we dit thema behandelen).
Hoe ontstaat vroegkinderlijk trauma?
Al tijdens onze kinderjaren en jeugd maken we van alles mee. Als kind ben je nog niet volledig ontwikkeld waardoor je sommige dingen bewust of onbewust meemaakt. Ook al heb je dingen onbewust opgepakt, het lichaamsbewustzijn slaat alles op. Hier bouwen zich dus al de eerste lagen van conditioneringen en patronen op, wat maakt ook dat er op late(re) leeftijd vaak nog een hoop dingen uit onze kindertijd naar boven komen!
Voorbeelden van gebeurtenissen en het ontstaan van vroegkinderlijk- en jeugdtrauma zijn: emotionele en/of fysieke verwaarlozing of mishandeling, getuige zijn van geweld in het gezin, seksueel misbruik, alcoholproblemen, verkeren in oorlogsomstandigheden en/of moeten vluchten, veel ruzies in het huishouden, het meemaken van meerdere traumatische verliezen binnen het gezin zoals een (vecht)scheiding of een (vroegtijdig) overlijden.
Is iedereen vatbaar voor het oplopen van vroegkinderlijk- of jeugdtrauma?
De aard en ernst van de gebeurtenissen kunnen variëren met de leeftijd waarop traumatisering begon en hangen ook af van de relatie met de persoon in kwestie, de duur en de ernst van de gebeurtenis. Ook de emotionele- en sociale ondersteuning uit de omgeving tellen mee! Had je bijvoorbeeld een lieve oma waarbij je terecht kon, of die buurvrouw, tante of leerkracht? Het maakt een hoop verschil wanneer je je ergens veilig voelde, kon terugtrekken om tot rust kon komen en waar je liefde ervaarde.
Hoe kun je dit herkennen?
Je begrijp vast dat wanneer trauma plaatsvindt, dit véél invloed kan hebben op de rest van je ‘volwassen’ leven. Denk hierbij aan psychische, emotionele, lichamelijke of juist maatschappelijke problemen. Het bepaald ook op de langere termijn hoe jij omgaat met emoties en hoe jij emoties reguleert.
Op psychisch- en emotioneel niveau kun je denken aan problemen met hechting (het aangaan en in stand houden van vriendschappen en relaties), een verstoorde emotieregulatie (afwezigheid van emoties, extreme emoties en uitbarstingen, impulsiviteit), een laag en negatief zelfbeeld, gevoel van ‘anders’ zijn (vervreemding), gevoel van bedreiging, wantrouwende en vijandige blik naar de wereld om je heen, dissociatieve stoornissen (uitchecken, niet in het hier-en-nu zijn, of leven in een bubbel of fantasie wereld), angststoornissen, PTSS/CPTSS, gevoel van leegte of hopeloosheid, depressie, eetstoornissen (anorexia, boulimia), schizofrenie* en persoonlijkheidsstoornissen*.
Op lichamelijk niveau blijkt uit ‘evidence based’ onderzoek dat er vaker klachten voorkomen die verband houden met vroegkinderlijk trauma. Denk hierbij aan cardiovasculaire ziekten (hart- en vaatziekten), metabole ziekten, zoals diabetes (suikerziekte) en obesitas (overgewicht), longziekten, gynaecologische problemen en neurofysiologische problemen zoals stoornissen in het functioneren van de hersenen, zenuwen en spieren, zoals bijv. epilepsie.
Ook op maatschappelijk niveau spelen er ook vaak problemen. Hierbij kun je denken aan een achterstand in opleiding & werk, een verhoogd ziekteverzuim, werkeloosheid, verkeren in een sociaal isolement, dakloosheid, (kleine) criminaliteit en (huiselijk) geweld.
Vroegkinderlijk trauma heeft dus behoorlijk impact op wie jij bent in de toekomst!
Niet fraai hé als je dit allemaal leest? En ook hierbij zouden we weer kunnen spreken over ‘groot’ en ‘klein(er)’ trauma, echter voor ons systeem is dat het niet! Een trauma is een onverwerkte gebeurtenis waarbij de energie zich vast heeft gezet in ons lichaam wat ons constant herinnert aan die pijn (het zogeheten pijnlichaam). Vaak door hele kleine triggers in het dagelijks leven. Dus de manier waarop iemand de gebeurtenissen uit zijn of haar kindertijd heeft ervaren, is belangrijker dan de aard van de gebeurtenissen zelf. Een hele belangrijke om te onthouden bij trauma!
Tijd heelt niet alle wonden!
Vroegkinderlijk trauma zorgt dus vaak op latere leeftijd voor klachten of problemen.
Praktijkvoorbeeld:
Je bent een kind van 6 jaar waarbij je vader zijn tijd vooral doorbrengt in de kroeg. Je weet precies wanneer hij thuiskomt en iedereen is dan muisstil en wacht gespannen af.
Meestal doet hij vooral vervelend tegen je moeder en ontstaat er ruzie, maar soms komt hij ook jou lastigvallen. Je kan en mag er met niemand over praten buiten het gezin en er is geen sociaal opvangnet waar je je veilig voelt of tot rust kan komen. Uit bescherming leer je jezelf aan dat het beter is als je ‘onzichtbaar’ bent, want dat blijft het meestal rustig en hoef je die pijn niet te voelen.
Elke keer wanneer er wel weer zo’n situatie ontstaat, ga je spelen met je speelgoed om de aandacht te verleggen en de pijn niet te hoeven voelen. Inmiddels ben je een volwassene en durf je niet echt contact te maken of een verbinding aan te gaan. Je hebt het wel geprobeerd, maar het lukte niet of het liep op niets uit. De pijn die je voelt is een soortgelijke pijn als vroeger. Dat wil je niet meer en dus trek je je terug waardoor je uiteindelijk in een sociaal isolement raakt. Dit is niet wat jij wilt, maar je kan niet anders. Je bent je er wel bewust van en dat maakt je extra somber. Enige tijd later raak je in een depressie.
De pijn voelt ondragelijk en je vindt een manier om de aandacht te verleggen. Je gaat spullen verzamelen, want bij elk pakketje voel jij even die opwinding en energie van ‘nieuw leven’. Kort daarna kom je weer terug in de negatieve spiraal en zo blijf je cirkelen.
Kun je vroegkinderlijk trauma behandelen?
Jazeker! Gelukkig is trauma heel goed te behandelen. Kijk HIER voor verschillende therapievormen of neem gerust contact op bij vragen!
* Voor persoonlijkheidsstoornissen en schizofrenie verwijs ik je graag door naar een dokter of specialist die je hierbij de juiste ondersteuning kan bieden.